Polici goditet me veturë nga një grua që e kishte ndalur për
Rregullat ushqimore për një shtatzani të shëndetshme
Në shtatzani është e domosdoshme të përmbushen nevojat ushqimore jo vetem të nënës por edhe të fëmijës. Nëse gjatë shtatzanisë konsumohen të gjitha ushqimet e nevojshme si frutat, perimet, legumet etj., garantohen tëgjitha nevojat për nutrientet e domosdoshëm si vitaminat dhe mineralet (hekuri, kalcium, jodi). Shprehja ‘’të ushqehemi per dy’’ sigurisht I përket cilësise dhe jo sasisë. Gjatë shtatzanisë shfaqen papritmas disa dëshira që ne I quajmë ‘’ nepse’’ për ushqime të vecanta ose ushqime jo të stines. Këto dëshira nuk duhen mposhtur në asnjë mnëyre sepse janë shprehi e një nevoje fizike ose psikologjike që duhet kënaqur, por kujdes me sasine!
Si duhet të kombinojmë ushqimet në tryezen tonë
Shumë shpesh shqetësimet që vinë si pasojë e mos tretjes së ushqimeve në organizëm, nuk varen nga ushqimet në vetvete por nga kombinimi jo I duhur I tyre duke e detyruar organizmin të kryejë procese tretëse të kundërta midis tyre.
- Të evitohet kombinimi I proteinave animale me karbohidratet ( amidonin) në të njejtin vakt. Proteinat animale gjenden tek mishi, peshku, vezet, djathi te cilat nuk duhet te kombinohen me makaronat, orizin, patatet, buken, cerealet. Tretja e karbohidrateve fillon ne gojë nëpërmjet enzimes ptialinë në ambjent bazik, ndërsa tretja e proteinave animale fillon ne stomak nëpërmjet enzimave gastrike në ambjent acid. Cfare ndodh? Konsumimi i proteinave animale ul aciditetin gastrik duke bllokuar prodhimin ptialinen dhe nëse në të njejtin moment konsumohen edhe karboidratet si pasoje ato nuk arrinë të treten duke arritur të tilla deri në zorrë ku fermentohen.
- Të evitohet kombinimi I ushqimeve me përmbajtje proteinash animale. Në të njëjtin vakt duhet të evitohet kombinimi I qumeshtit të lopës me mishin sepse cdo ushqim kërkon një nivel aciditeti të ndryshëm.
- Të evitohet konsumimi I frutave dhe I ëmbëlsirave në fund të vaktit. Tretja e frutave nga organizmi eshte e ngadaltë, ato kalojnë direkt në zorrë ku edhe përthithen . Konsumimi I tyre sëbashku me ushqimet e tjera I detyron të qëndrojnë më gjatë në stomak dhe sheqernat që permbajnë fillojnë të fermentojnë. Në të kundërt është shumë I rëndësishëm konsumimi I tyre larg vakteve.
- Të evitohet konsumimi I lëngjeve me aciditet te lartë gjatë vaktit si limoni, coca-cola, lëngje frutash. Keto lëngje nëse arrijnë në stomak bllokojnë lëngun gastrik duke ngadalësuar tretjen.
- Të evitohet kombinimi I yndyrnave dhe proteinave. Pana, gjalpi, te skuqurat, bllokojne sekretimin e lengjeve te stomakut duke ngadalesuar tretjen.
Gatimi I ushqimeve
Ushqimet gatuhen në mënyrë që të bëhen sa më të tretshme, por gatimi duhet te jetë i tillë që ato të mos humbasin vlerat ushqyese. Perimet , por edhe mishi dhe peshku duhet te zihen ne pak uje dhe lëngu, I pasur me minerale dhe vitamina nuk duhet hedhur. Gatimi me avull është gatimi më I mire për të ruajtur vlerat ushqimore.
PIRAMIDA USHQIMORE GJATË SHTATZANISË (Tabella Nr. 1)
YNDYRNAT – KRIPA – EREZAT
Vaji I ullirit I ruajtur në shishe qelqi me ngjyrë të errët, mund të përdoret (1 luge-15 ml) në sallatë ose perime. Gjalpi duhet të përdoret rrallë dhe jo I skuqur sepse shumë I pasur me kolesterol. Margarina duke qënë se është produkt industrial nuk duhet të konsumohet gjatë shtatzanisë.
Speciet ose erëzat që mund të konsumohen janë: borziloku, rigoni, sherebeli, rozmarina dhe farat e finokut.
Kujdes! Majdanozi nuk është I këshillueshëm gjatë shtatzanisë.
Kripa është mirë të mos konsumohet duke qënë se ushqimet janë te pasura natyralisht me kripë.
UJI-CAJRAT-LENGJET E FRUTAVE
Duhet të pihen 6-8 gota lëngje në ditë, uji është zgjedhja më e mire. Uji është shumë I rëndësishem për organizmin gjatë shtatzanisë sepse luan një rol te rëndësishëm në tretjen e ushqimit, eliminimin e mbetjeve të metabolizmit, balancon vëllimin e gjakut dhe mban kostante temperaturën e trupit.
Përsa I përket cajrave, jo të gjithë mund të konsumohen në shtatzani. Nuk këshillohen cajrat me ginseng, kamomil, lule basami, hither (stimulon muskulaturen e mitres), uva ursine.
Lëngjet e frutave të përgatitura në shpi janë zgjedhja më e mirë sepse arrinë të ruajnë vitaminen C dhe fibrat.
ZARZAVATET – FRUTAT E STINES
Frutat dhe perimet janë të pasura me fibra, vitamina, kripëra minerale dhe sheqerna të cilat mbrojnë organizmin dhe forcojnë sistemin imunitar.
Pse është e rëndësishme të konsumojmë frutat dhe perimet e stines?
Sepse organizmi duhet të marrë nutrientët që I duhen sipas stinës në të cilën gjendet. Pjepri, kastraveci, bostani janë shumë të pasur me ujë dhe rriten në verë sepse është periudha më e mirë për konsumimin e tyre duke qënë se bilancojnë dehidratimin nga I nxehti. gështenjat, arrat, ullinjtë rriten në vjeshtë si përgatitje për stinën e ftohtë.
E rëndësishme gjatë shtatzanisë është larja e frutave dhe e perimeve para konsumit te tyre. Per një larje më të mirë mund të hidhen në një enë me ujë dhe pak bikarbonat për 30 min pastaj të shpelahen mire.
MISHI I BARDHE – MISHI I KUQ – PESHKU
Mishi është burimi më I rëndësishëm I hekurit dhe I aminoacideve esenciale. Mishi I bardhe (pule, lepuri, gjeli) mund te konsumohet 2 deri në 3 herë në javë ndërsa mishi I kuq duhet të konsumohet rrallë dhe të jetë I gatuar mirë. Persa I përket mishit të konservuar nuk duhet të konsumohet për rrezikun e toxoplasmozes gjatë shtatzanisë. Alternativë e mirë është peshku sepse shumë I pasur me omega 3 (VAJ PESHKU) mbron organizmin nga sëmundjet kardiake, ndihmon në uljen e tensionit dhe kolesterolit në gjak dhe në zhvillimin e syve dhe të trurit të fetusit.
VEZA – LEGUMET
Veza ka vlera shumë te larta ushqimore, e pasur më A dhe E me veti antioksidante, vitaminë B1 për trasmetimin e impulsive nervore, vitaminë D që stimulon depozitimin e calciumit në kocka. Veza është e pasur me kripera minerale si zinku, thelbësor për funksionimin e sistemit imunitar dhe fosfori I rëndësishëm për formimin e kockave. Gjatë shtatzanisë mund të konsumohen 2 veze në javë.
Legumët (fasulet, bizelet, qiqrat, thjerrezat) janë të pasura me proteina dhe fibra të cilat zbusin fecet dhe ndihmojnë në jashtëqitje por ato përmbajnë një acid I cili redukton përthithjen e disa mineraleve dhe për këtë këshillohet të konsumohen rrallë gjatë shtatzanisë.
QUMESHTI DHE PRODUKTET E TIJ
Qumeshti është I përbërë nga uji, sheqerna, yndyre dhe proteina. Përmban kripera minerale si calcium, fosfor, natrium, kalium dhe vitamina A,D,E, B. Megjithësë mund të jëtë një burim I mirë calciumi, gjatë shtatzanisë nuk duhet të konsumohet shpesh sepse është një ushqim më shumë kalori dhe mund të shkaktojë intoleranca ose alergji. Djathi është I pasur me proteina, fosfolipide,kolesterol, vitamina dhe minerale. Duhet të evitohet konsumimi në raste më kolesterol dhe trigliceride të larta dhe në raste alergjie. Në të gjitha rastet preferohen djathra si mocarela, strakino, rikota e prodhuar nga qumesht I pastorizuar për rrezikun e listeriozës.
EMBELSIRAT
Embëlsirat I gjejmë në majën e piramidës ushqimore sepse duhet të konsumohen shumë rrallë. Janë të pasura me sheqerna, yndyrë dhe të varfera në nutrientë të shëndëtshëm.
Tabela nr. 1