“Biznesmenët” në Maqedoni po qajnë me lotë, nuk ka më punëtorë që punojnë për 200 euro në muaj

Që nga heqja e vizave për udhëtim në vendet e zonës Shengen, ka filluar të bie numri i fuqisë punëtore në Maqedoninë e Veriut. Hendeku në tregun e punës u thellua edhe më tepër pasi që u liberalizuan edhe rregullat për punë në shumë vende evropiane, e veçanërisht në Gjermani. Tani në shumë profesione tek ne ka mungesë të theksuar të “ustallarëve”. Deficiti në disa veprimtari është më i theksuar sipas paraqitjeve për nevojë të fuqisë punëtore.

Iku koha e rrogave 150 deri 200 euro

Bazuar në paraqitjet për nevojën për punëtorë, punëdhënësit shprehën nevojën për punëtorë në profesionet e mëposhtme: programues, shkencëtar kompjuteri, komercialist, administrator, nëpunës administrativ, shitës, rrobaqepëse, kamerierë, kuzhinierë, punëtorë ndërtimi, arkëtar, punëtor i përgjithshëm shoferët kamionësh dhe autobusësh. Punëtorët në profesionet e bravandreqës, montues, saldator, saldator argoni, murator, teneqexhi, furrtar janë gjithmonë të kërkuar në tregun e punës.

Sipas shoqatave të punëtorëve, shumica e vendeve të lira të shpallura janë sipas punëdhënësve nga industria përpunuese, tregtia me shumicë dhe pakicë dhe aktivitetet e shërbimeve administrative dhe ndihmëse, e ndjekur nga ndërtimi, akomodimi dhe aktivitetet e shërbimit të ushqimit, transporti dhe ruajtja, informacioni dhe komunikimi, veprimtari profesionale shkencore dhe teknike.

REKLAMË: Metton Reklama

Pse ndodhi ky disbalanc?

Fillimisht për shkak të rrogave të vogla. Në shumë profesione punëtorët paguheshin nga 120 deri në 150 euro në muaj edhe atë sipas principit “nëse don të punosh për kaq puno, nëse nuk don leje se gjej tjetër punëtor”.

REKLAMË: Llapi Petrol

Gjykuar nga jeta luksoze që jetonin “gazdallarët”, ishte e qartë se kanë mundësi për të rritur rrogat, mirëpo përgjigja e tyre ndaj çdo kërkese për rritje rroge nga ana e punëtorit ishte e njëjtë: “nëse don të punosh për kaq puno, nëse don leje se gjej tjetër punëtor”.

Dhe vërtetë gjenin. Sepse shumë punëtorë edhe pse nuk arrinin të mbulojnë as harxhimet personale me pagët e ulëta, punonin sa të mos rrinë në shtëpi me shprsë se do të bëhet më mirë por edhe të mos i kapë depresioni i papunësisë. Çdo respekt për përjashtimet, sepse gjithmonë ka pasur biznesmenë që maksimalisht kanë vlerësuar punën e punëtorit, dhe ua kanë dhënë hakun që u takon. Ata sot e kësaj dite i kanë të njëjtit punëtorë që i kanë pasur më herët. Por për fat të keq, një shumicë e madhe kanë vepruar ashtu siçe përshkruajtëm më lartë.

Tani gjërat kanë ndryshuar. Tash punëtorët nuk lusin më për një vend pune, por “gazdallarët” lusin për të gjetur punëtorë.

Tashmë rinia i ka dyert e hapura edhe pse për fat të keq, kjo po zbraz dita ditës më shumë fshatrat e qytetet tona. Të rinjtë ikin në perëndim, jo se atje gjejnë jetë luksoze, sepse më lehtë do të jetonte në shtëpi me jjë rrogë 400 euro, se në vend të huaj ku duhet të paguajë banesë e shumë harxhime tjera. Mirëpo poi kin edhe në shenjë revolte nga nënçmimi që u është bë nga punëdhënësit, deri sa nuk kanë pasur rrugëdalje tjetër. Shpeshherë u janë vonuar rrogat, janë detyruar të punojnë jashtë orarit të punës, kanë punuar në kushte të këqija, e në fund nuk kanë marë as falënderim. Kjo po detyron shumë punëtorë të kërkojnë fatin sa më larg.

E shumë punëdhënës vazhdojnë “të qajnë” për kohën kur bënin miliona, e punëtorët I paguanin me rroga mujore 120 euro. Nuk ka më, mbaroi ajo kohë. Duhet ta zgjidhin qesen, të heqin dorë pak nga luksi dhe prap pikëpyetje nëse do të gjejnë ose jo punëtorë.

E nga ana tjetër nuk është i vogël as numri i atyre që lënë “punën e shtetit” dhe shkojnë në perëndim, për të ikur nga shefat analfabetë që kanë në dikastere, që postet i kanë marë në bazë të preferencave partiako-politike, në bazë të nepotizmit e lidhjeev tjera të ndryshme, e jo në bazë të aftësive që kanë.

Por përkundër gjithë mungesës së fuqisë punëtore, ende ka punëdhënës që nuk janë mbudhur me mend. Mungesa e punëtorëve në vend ka bërë që disa biznese t’iu japin punë shtesë punëtorëve, por pa i rritur rrogat. Kjo logjikë na ka sjellur në situatë që shumica e fuqisë punëtore në vendin tonë janë në prag të pensionit.

Ata punëdhënës që e pranojnë realitetin e ri dhe rrisin standardin e punëtorëve, kanë gjasa për të mbiejtuar. Ata që vazhdojnë me avazin e vjetër, shuë shpejtë do të falemintojnë dhe një ditë edhe vetë ndoshta do të jenë të detyruar të marin rrugën e gurbetit, atje ku janë tashmë ish punëtorët e tyre të pakënaqur./ZHURNAL/