Latifi: Stalinizmi artistik në qendër të Podujevës

Profesori Blerim Latifi, sot në një opinion të tij për Gazetën Express ka shkruar edhe për shtatoret e heronjëve të vendosura në qytetin e Podujevës më 31 janar, transmeton PodujevaPRESS.com

Ai ka kritikuar lidhur me mënyrën e punimit të shtatoreve si dhe modelin e zgjedhur.

Ky është opinioni i tij:

Këtë vit u mbushën 21 vite nga rënia në Pestovë të Vushtrrisë e tre prej luftëtarëve të parë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Zahir Pajazitit, Edmond Hoxhës dhe Hakif Zejnullahut. Në nderim të tyre në qendër të Podujevës u vendosën shtatoret e tyre, bashkë me shtatoren e lufëtarit tjetër llapjan Ilir Konushevci.
Pyetja që shtrohet në këtë mes është kjo: A u nderua vërtet kujtimi i këtyre katër burrave, të cilët, në një kohë të dëshpërimit e të nënshtrimit, guxuan të nisin kryengritjen kundër Serbisë?

Konsideroj se është bërë pikërisht e kundërta. Pse? Për një arsye shumë të thjeshtë : shtatoret e tyre janë realizime artistike të shkollës së realizmit socialist, parimet e të cilit u vendosën nga Stalini në vitet 30 të shekullit të kaluar. Në rrafshin e skulpturës këto parime kërkonin që figurat e heronjve të paraqiteshin masivisht gjigande, të pajisura me drapër, çekan ose me armë në gjendje luftimi dhe pa stërhollime artistike.
Rasti i fundit në Podujeve nuk është i vetmi. Anë e kënd Kosovës janë me qindra shtatore të heronjve të UÇK-së, të gjitha të realizuara me standardet e realizmit socialist. Të zhytur në mjerim intelektual e kulturor, e të nxitur nga dëshira e pushteteve për të marrë kontrollin simbolik mbi territorin social, ne lejuam që skulptorët e realizmit socialist në Shqipëri, të mbetur papunë pas rënies së komunizmit, të pushtojnë tregun kosovar të skulpturës dhe në këtë mënyrë të na kthejnë në vendin e fundit në Evropë ku ende ndërtohen shtatore sipas modelit artistik sovjetik.

Derisa zbuloheshin shtatoret e katër heronjve të UÇK-së në Podujevë, ndjeva keqardhje për ta, sepse ato shtatore ngjasojnë krejtësisht, në frymë e në stil, me atë të “Pesë Heronjve të Vigut”( monument i komunistëve të vrarë në Mirditë në vitin 1944) dhe me atë partizanit jugosllav Boshko Buha.
Në këtë mënyrë, për shkak të injorancës tonë, duke dashur t’i nderojmë heronjtë tanë, ne, në fakt, i kemi fyer ata.
Është moment i fundit që dora e shtetit të vendoset mbi këtë fushë dhe të ndalohet ky fenomen, që askujt nuk i bën nderë, e të gjithëve na turpëron, duke na shfaqur para botës si shoqëri pa vlera e pas sens për kohën në të cilën po jetojmë.